PASS Zihin Kuramı, Luria öncülüyündə başlayan beyin xəritələmə çalışmaları ilə ortaya çıxan, fiziki beyin strukturları ilə onların funksiyalarına dair tədqiqatları əsas alan bir kuramdır. Bu merkezlər və funksiyaları, Prof. J.P. Das və əməkdaşları tərəfindən öyrənmə, öz-nəzarət, kognitiv və üst-kognitiv cəhətlərdən proqnozlanması ilə əlaqələndirilib. Buna görə də zəka dayaq bir quruluşda olmadığından, məlumatın necə işləndiyini anlamaq daha keyfiyyətli bir məlumata nail olmağa kömək edir.
Kuram adını zihnin işləyicisini izah etdiyi dörd əsas unsurdan alır. P-Planlama, A-Attention&Arousal (Diqqət və Uyarılma), S-Simultaneous Processing (Eş Zamanlı İşləmə), S-Successive Processing (Ardıcıl İşləmə).
Luria (1973) insan beynində zehinsel fəaliyyətlərin yaratılması və davam etdirilməsi üçün üç sahənin olduğunu bildirir. Nəzarət funksiyasını yerinə yetirən birinci sahə, işləmə və saxlama üçün cavabdeh olan ikinci sahə və proqramlama, tənzimləmə və təşkilçilik vəzifəsini yerinə yetirən üçüncü sahədir. Luria hər hansı bir zehinsel fəaliyyətin yerinə yetirilməsi üçün hər üç birimin də fəal rol oynadığını deyir. Bu məlumat əsasında Das və əməkdaşları (1975), beyinin bu üç sahəsində dörd fərqli funksiyanı təsnifləyir. Buna görə də planlama bir frontal lob funksiyasıdır və uyğun hərəkət planlarının yaradılması, tənzimlənməsi, məqsədə uyğun hərəkətlərin təşkil edilməsi, öz-nəzarət və digər kognitiv elementlərin idarə edilməsi kimi vəzifələri ötürür. Oksipital lobda yerləşən Diqqət və Uyarılma sahəsi isə reaksiyaların yönəldilməsi, mərkəzləşmə, mərkəzin zehinsəl olaraq davam etdirilməsi və uyaranların maraq vəziyyətinə bağlı olaraq daxil edilməsi və ya dışarıda qoyulmasından sorumludur. Məlumat işləməyə keçdiyimizdə, pariyetal lobda yerləşən Eş Zamanlı İşləmənin, fərqli uyaran növlərini bir araya gətirərək işə salma, saxlama, əlaqələndirmə, mantıq, dilin qrammatikası və məna əlaqələri, ölçüsü, zehinsəl xəritələrin yaradılması kimi sahələrdən sorumlu olduğunu görə bilərik. Axırıncı olaraq Ardıcıl İşləmə, temporal lob funksiyası olaraq, tənzimli bir quruluşa malik olan hər hansı bir məlumatı düzlemsel olaraq işləməkdədir. Bu birimdəki hər bir veri, müəyyən bir sırada, hirarxiya hesab oluna bilən bir düzənlə sistemə daxil edilir, işlənir və sistemdən çıxarılır. Məsələn, eşitdiyimiz kəlmələrdəki hərfləri doğru şəkildə sistemə daxil etdikdə, bir sual və ya təlimatı başa düşə və cavab verə bilmək üçün dil elementlərini (sözlər, cümlələr və s.) yarada bilərik.
PASS teoremindən istifadə edən vasitələrə baxdığımızda, Das və Naglieri tərəfindən hazırlanmış və Türkcəyə Yrd. Doç. Tamer Ergin tərəfindən tərcümə edilmiş Kognitiv Qiymətləndirmə Sistemi (CAS) və Akademi Disleksi tərəfindən tərcümə edilmiş Kognitiv Müdaxilə Proqramları (PREP, MATH və COGENTi) görürük.