TANIM:
Yazılı ya da sözlü dili anlamak ya da kullanabilmek icin gerekli olan bilgi alma süreçlerinin birinde ya da birkaçında ortaya çıkan ve dinleme, konuşma, okuma, yazma, heceleme, dikkat yoğunlaştırma ya da matematiksel işlemleri yapmada yetersizlik nedeniyle, bireyin eğitim performansının ya da sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumudur ( Kırcaali İftar,2000)
Özel öğrenme güçlüğü görme, işitme, devinim, zeka yetersizliklerinden, çevresel, kültürel, ya da ekonomik dezavantajlardan kaynaklanan yetersizlikleri kapsamaz
· Nörolojik kaynaklı
· Normal ve normal üstü zekaya sahip.
Öğrenme güçlüğü olan bir kişiyi anlamak ve onlara eğitim vermek çok güç, çünkü problem gözle farkedilen bir şey değildir.
DİSLEKSİ NEDİR?
Özel bir öğrenme güçlüğüdür. Kalıtsaldır. Nörolojik kökenlidir. Bu nörolojik farklılık kişinin farklı düşünme ve öğrenmesine neden olur. Disleksi, farklı ama birbiriyle ilintili bir grup faktörün bireyin hayatını bir ömür boyu etkilemesidir. Fonolojik, görsel ve işitsel işlemleme süreçlerinde yaşanan yetersizlikdir.Bu güçlük kendini akıcı ve doğru okuma ve yazma becerilerinde gösterir. Sadece okuma-yazma hataları da değildir. Başarı grafiği son derece tutarsızdır.. Bazı teknikler, metotlar öğretilebilir ama bazı problemleri hayat boyu devam edecektir.
Her Disleksik Birey Farklıdır!
ÖĞRENCİLER NELER SÖYLÜYOR?
· Matematikte çok iyiyim ama yazı yazarken kelimeleri doğru yazamıyorum ve onları doğru okuyamıyorum.
· Haftanın günlerini hatırlamakta güçlük çekiyorum. Bazen kelimeleri okumakta güçlük çekiyorum.
· Kelimeleri doğru dürüst okuyamıyorum. Eğer yazı beyaz bir sayfa üzerine yazılı ise, herşey hareket ediyor. Onları takip etmekte güçlük çekiyorum. Benim için dinlemek okumaktan daha kolay.
DİSLEKSİNİN OLUMLU YANLARI:
ü Yaratıcı
ü Görsel-mekansal beceriler (3 boyutlu düşünebilmek)
ü Etkin bir görsel düşünme yetisine sahip olmak
ü Detaydan çok büyük resmi görebilmek
ü Görsel sanatlar
ü Beklenmeyen bağlantıları görebilmek
ü Farklı düşünebilen kişiler
ü Problem çözme yetisine sahip olan kişiler
ü Şiir yazma
ü Duygusal zeka
ü Politika, sanat, bilim, hukuk, ticaret ve öğretmenlik
ÖZELLİKLERİ:
1. Konuşmak istediği konunun sırasını hatırlamayabilir
2. Yönergeleri hatırlamakta güçlük çekmek
3. Yönergedeki sırayı hatırlamakta güçlük
4. Çoğunlukla dinlemiyor, dikkat etmiyor gözükürler.
5. Söylenenleri yanlış anlarlar.
6. Rakamları/harfleri ters yazmak ya da yanlış sırada yazmak (16, 61; b, p)
7. Yönergeleri ya da ödevlerini tahtadan ya da kitaptan kopya ederken yanlış yazmak (Tahtada çok fazla yazı varsa....)
8. Yazı yazarken hangi paragrafı ya da neyi düzeltmek istediğini hatırlamakta güçlük çeker. Bu değişiklikler yazısını nasıl etkiler karar veremez.
9. Yeni okula başladığında sınıfı bulmakta güçlük çekmek
10. Sağını solunu ya da günleri karıştırmak, randevuları karıştırmak
11. Yön duyguları yetersizdir. Kaybolurlar.
12. El yazıları kötü. Harfler ya çok ayrı, ya çok uzak.
13. Özel eşyalarını, örneğin silgisini, kalemini, anahtarını yanlış yerlere koymak ya da kaybetmek
14. Ders seçerken, kayıt olurken problemler
15. Organizasyon becerilerinde zorluk, özellikle ders çalışırken
16. Ders için yapmaları gereken şeyleri unutabilirler.
17. Kompleks bir ödevi nasıl yapılabilir hale dönüştürebilir
18. Zamanı etkin olarak kullanmada güçlük, geç kalırlar.
19. Zaman kavramı (Bir aktivite ne kadar zaman alır? Ne zaman biter?)
20. Kelime bulmakta güçlük çekmek
21. Kelimeyi hatırlamaz, tarif eder.
22. Sosyal algılamada güçlük
23. Kelimelerin sözlük anlamı
24. Bazı disleksikler yazı yazarken güçlük çekerler.
25. Pek çok yazım hatası yaparlar.
26. Kelimeleri duydukları gibi yazarlar.
27. Kelimeleri karıştırırlar.
28. Çok yavaş yazarlar.
29. Aklına geleni yazmak unutmadan yazmak için çok aceleyle yazarlar ve yazdıklarını okuyamazlar.
30. Okuduğu bir şeyden anlam çıkarabilmesi için defalarca okuması gerekir.
31. Yavaş okur ve okuduğunu hatırlamakta güçlük çeker.
32. Okurken kelime atlar, ya da ekler.
33. Okuduğu yeri kaybeder ve tekrar baştan başlar.
34. Bildiği kelimeleri yanlış okur.
35. Bilmediği kelimeler nedeniyle okuma daha da güçleşir.
36. Okumaktan hoşlanmazlar.
37. Uzun okumalardan sıkılırlar.
38. Okumaları uzun süre alır.
39. Yazım hataları yaparlar.
40. Yazı yazmakta güçlük çekerler.
41. Özellikle kağıt üzerinde fikirlerini ya da kavramları açıklamakta güçlük çekmek
42. Fikirlerini toplayıp organize edebilmek.Onları doğru bir sırada düzenleyebilmek.
43. Önemli kelimeleri ya da cümleleri unutmak ya da nasıl yazılacağını bilememek.
44. İmla kurallarını noktalama işaretlerini karıştırmak.
45. Koordinasyon ve motor becerilerde yetersizlik
46. Sakar, hareketleri koordine etmede güçlük
47. Göz ve el koordinasyonunda problemler
48. Sayfaya odaklanmakta güçlük çeker. Sayfayı algılama şekli, onun okumasını daha da güçleştirir.
49. Bazı disleksikler beyaz sayfa üzerindeki yazıyı okumakta güçlük çekerler.
İKİNCİL ÖZELLİKLERİ
1. Anksiyete
2. Stres
3. Panik
4. Özgüven yetersizliği
5. Kendine değer vermemek
6. Yorgun ve bitkin olmak
7. Kızgınlık
Her birey farklı ve beyinleri farklı bir şekilde çalışır. Herkesin öğrenme tarzını öğrenmemiz gerekli.
ÇOCUĞUM OKUYAMAZSA !
DİSLEKSİNİN BELİRTİLERİ
3-5 YAŞ
1- Kelimelerin tekrarlandığı şarkılardan hoşlanmaz
2- Tekerlemeli oyunları bir türlü öğrenemez
3- Bebek gibi konuşmaya devam eder. Kelimelerini sık sık şaşırır
4- İsmindeki harfleri bile öğrenemez ve ilgi göstermez.
5- Haftanın günleri, harfleri sayıları bit türlü öğrenemez... tüm uğraşlara rağmen
5-6 YAŞ
1- Harf ve kelimeleri tanıyamaz, kendi ismini bile yazamaz, kelimelere uyduruk yazılımlar bulur.
2- Kelimeleri hecelere bölemez. Kapı kelimesini Ka-pı olarak bölemez.
3- Kafiye yapan kelimeleri tanıyamaz. Bacı-Hacı gibi
4- Harfleri kelimelerle bağdaştıramaz. Kedi ne ile başlıyor? Sorusunu cevaplayamaz.
5- Heceleri tanıyamaz. K ile hangisi başlar kedi, hacı, bacı diye sorulduğunda cevaplayamaz.
6-7 YAŞ:
1- Heceleri tanımakta ve yan yana koymaktaki güçlüğü devam ediyorsa
2- Tek heceli kelimeleri okuyamıyorsa: Top, bal, kel gibi
3- Okuma hataları harflerin dizilişinde hata yaptığını düşündürüyorsa. Kediyi yedi diye okuma gibi..
4- Okumaktan nefret etme, okumayı ZOR İŞ olarak değerlendirme gibi yakınmaları varsa
7 YAŞ ve ÜZERİ:
1- Uzun ve zor kelimeleri yanlış okuma... Cumhuriyet yerine hürriyet gibi
2- Benzer kelimeleri karıştırma... Kurt yerine yurt gibi
3- Okurken duraklama, eee yani gibi eklerle doldurma
4- Telefon numarası, ev adresi, tarihleri hatırlayamama
5- Çok heceli kelimelerin sonunu veya tamamını uydurma cumhuriyetimizin yerine hükümetimizin gibi
6- Kelimelerin bazı hecelerini atlama cumhuriyetimizin yerine cumhuriyetin gibi
7- Okuma esnasında zor kelimelerin yerine kolayını seçme. Hatıra yerine anı gibi
8- Yazım hatalarıyla dolu özensiz yazma
9- Bağlaç gibi anlamsız ekleri atlama. İle, ve gibi kelimeleri okumama
10- Sesli okumaktan kaçınma
NELER YAPMALISINIZ:
Sınıf öğretmeniyle derhal görüşmeli onun görüşlerini almalısınız.
- Ne kadar önce davranırsanız, çocuğunuzun hızlı okuma şansı o kadar artar.
- Okul sistemi içinde veya dışarıdan mutlaka testlerini yaptırmalısınız.
- Çocuğunuzun başarılı olduğu diğer alanları keşfedin. Onun başka alanlardaki başarılarını ön plana çıkarın. Onun çok başarılı olabileceği, özgüvenini destekleyebileceği bir alan seçin. Başarısız olduğu konularda onu yermeyin.
- Evde destek sağlayın.